De laatste tijd hoor je het steeds vaker: een uitvaart kost al gauw 10.000 euro. Veel mensen schrikken daarvan. En ja, het klopt: uitvaarten worden duurder. Maar dat komt niet omdat uitvaartondernemers steeds meer willen verdienen. Het heeft te maken met hoe onze samenleving veranderd is.

Vroeger ging het anders. Iemand overleed thuis. De buren en familie kwamen langs om afscheid te nemen. Vrijwilligers uit het dorp hielpen met de opbaring, de kerkdienst en het graven van het graf. Alles gebeurde in de buurt: de kerk was om de hoek, en de begraafplaats lag daarachter. Mensen deden dit met liefde en zonder betaling.

Maar nu verwachten we meer. Net als bij een bruiloft. Iemand zegt: ‘We willen het klein houden, zonder poespas.’ Maar toch komt er vaak een trouwjurk, een mooi pak, bloemen, een kaart voor de gasten, een lunch, een feestje, een dj, ballonnen en hapjes. Dat voelt misschien als ‘gewoon’, maar het is alles bij elkaar een duur feestje.

Bij een uitvaart is het niet anders. Mensen zeggen: ‘We willen het eenvoudig houden.’ Maar wat wordt er dan bedoeld?

Een kaart versturen, bloemen, koffie met iets erbij voor de gasten, een mooie locatie om afscheid te nemen, een kist die past bij de overledene, muziek en foto’s tijdens de plechtigheid, vervoer met een rouwauto, een nette opbaring met verzorging, misschien een livestream of een videoregistratie. Dit is tegenwoordig vaak ‘gewoon’. Maar het is veel werk. En werk kost geld.

Er zijn bijna geen vrijwilligers meer die dit allemaal willen of kunnen doen. De verzorging van een overledene gebeurt vaak midden in de nacht of in het weekend. Het maken van kaarten en drukwerk, het regelen van bloemen, muziek, catering en vervoer: het vraagt tijd, aandacht en mensen die klaarstaan. En die mensen moeten gewoon betaald worden.

Ook de spullen die nodig zijn, kosten geld. Denk aan een uitvaartkist, een rouwauto, een graf of crematieoven, een uitvaartcentrum of familiekamer, verzekeringen, onderhoud van gebouwen, personeel, vergunningen – het hoort er allemaal bij. En alles wordt, net als in andere sectoren, duurder.

Ter vergelijking: ga met je gezin een drankje drinken op het terras. Een paar drankjes, een schaaltje bitterballen en een fooitje voor die lieve serveerster – je bent zo 100 euro kwijt. Nodig je familie, vrienden, collega’s en buren uit? Dan loopt het bedrag flink op. Zo gaat het ook bij een uitvaart. Alles wat erbij komt, telt mee.

Is het dan eerlijk om te zeggen: ‘Wat zijn uitvaarten toch duur geworden?’ Of zouden we beter kunnen zeggen: ‘Wat verwachten we eigenlijk veel van een uitvaart?’ Want niemand wil ’te weinig’ doen voor een dierbare overledene. En dus doen we vaak precies wat de maatschappij van ons verwacht.

En dat is misschien wel het echte gesprek dat we met elkaar moeten voeren.